Duel (1971)

Ελληνικός τίτλος: Μονομαχία
Σκηνοθεσία: Steven Spielberg
Παίζουν: Dennis Weaver, Eddie Firestone, Gene Dynarski, Tim Herbert, Charles Seel
Χώρα: ΗΠΑ
Είδος: Road Movie, Θρίλερ, Μυστηρίου


Υπόθεση: Ένας επιχειρηματίας από την Καλιφόρνια, ο Ντέιβιντ Μαν, οδηγεί μέσα στην έρημο. Προσπερνάει μία αργοκίνητη νταλίκα και γρήγορα γίνεται στόχος του παρανοϊκού οδηγού της.







Πρόκειται για την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Steven Spielberg, γυρισμένο για την τηλεόραση, όπου όμως προκάλεσε τέτοια αίσθηση που μεταπήδησε από την μικρή οθόνη στην μεγάλη.

Στα χέρια ενός άλλου σκηνοθέτη θα ήταν απλά άλλο ένα b-movie 2ης ή 3ης διαλογής για την τηλεόραση, ωστόσο ο Spielberg πήρε ένα απλοϊκό σενάριο και το μετέτρεψε σ’ ένα από τα πιο αξέχαστα road movies που γυρίστηκαν ποτέ. Με μια επίδειξη βιρτουόζικης, νευρώδης, “επιθετικής” σκηνοθεσίας, κοφτού μοντάζ, και εκμεταλλευόμενος στο έπακρο όλα εκείνα τα στοιχεία που βλέπεις σε μια τυπική καταδίωξη, κινηματογραφεί έναν απίστευτο καφκικό εφιάλτη ενός συνηθισμένου ανθρώπου όπου ξεκινώντας από το γκαράζ του σπιτιού του και στην προσπάθειά του να φτάσει στον προορισμό του, διασχίζοντας τις απέραντες πεδιάδες της Αμερικανικής ηπείρου, έρχεται αντιμέτωπος με μια “αόρατη” απειλή που θα τον οδηγήσει σε μια ιλιγγιώδη και ανελέητη μονομαχία μέχρι τελικής πτώσεως.

Αυτή η “αόρατη” απειλή παρουσιάζεται μέσω ενός μανιασμένου οδηγού μιας παλιάς νταλίκας του οποίου όμως το πρόσωπο δεν βλέπουμε ποτέ όπως επίσης δεν μαθαίνουμε ποτέ και τα κίνητρά του. Και αυτό είναι το μεγάλο μυστικό της επιτυχίας της. Ο Spielberg παίζει με τα νεύρα των θεατών εστιάζοντας πάνω σε αυτό που ο άνθρωπος φοβάται περισσότερο: ο φόβος για το άγνωστο. Το “κακό” εδώ δεν έχει πρόσωπο όπου θα μπορούσε να είναι ο οποιοσδήποτε ή ακόμη και οτιδήποτε (μεταφορικά), θέλοντας μάλλον να κάνει έναν συσχετισμό με την όλη τότε έκρυθμη κατάσταση που επικρατούσε εκείνη την εποχή στις ΗΠΑ (πόλεμος βιετνάμ, σκάνδαλα, αμφισβήτηση, ανασφάλεια κτλ.).

Η ταινία είναι ένα ανελέητο κυνηγητό μεταξύ γάτας και ποντικιού που ο Spielberg χειρίζεται υποδειγματικά, θέλοντας έτσι να μας έχει συνεχώς σε αναμμένα κάρβουνα. Όπως ο μανιακός παίζει ένα αρρωστημένο και θανάσιμο παιχνίδι με το υποψήφιο θύμα του έτσι και ο Spielberg παίζει το δικό του παιχνίδι με τους θεατές. Κι όλα αυτά συνοδευμένα με μια υποβλητική και ανατριχιαστική μουσική, όπου με την χρήση διάφορων οργάνων και ήχων, ντύνει ιδανικά όλο αυτόν τον εφιάλτη που ζει ο ήρωας. Έναν εφιάλτη που τελειώνει με ένα φινάλε αντάξιο αυτής της μεγάλης μονομαχίας, με τα τελευταία υπέροχα βουβά πλάνα της και τους τίτλους τέλους να πέφτουν, να σου μεταδίδουν μια βαθειά μελαγχολία που αποτύπωνε τον σφυγμό των ‘70ς.

Τρία χρόνια αργότερα θα κάνει το κινηματογραφικό του ντεπούτο με ένα επίσης εξαιρετικό road movie, το The Sugarland Express, το οποίο ήταν ένα έντονο καυστικό σχόλιο προς το κοινωνικό και νομικό σύστημα των ΗΠΑ.

Με αφορμή της ολοκλήρωσης της φιλμογραφίας του Spielberg, παρακάτω παραθέτω όλες τις ταινίες του, με σειρά προτιμήσεως.

1. Ε.Τ. ο εξωγήινος // E.T.: The Extra-Terrestrial (1982) 5: Αριστούργημα
2. Τα σαγόνια του καρχαρία // Jaws (1975) 4,5: Πολύ καλή (+)
   
3. Minority Report (2002)
4. Οι κυνηγοί της χαμένης κιβωτού // Raiders of the Lost Ark (1981)
5. Η λίστα του Σίντλερ // Schindler's List (1993)
6. Στενές επαφές τρίτου τύπου // Close Encounters of the Third Kind (1977) 4: Πολύ καλή
7. Jurassic Park (1993)
8. Μονομαχία // Duel (1971)
9. Ο Ιντιάνα Τζόουνς και η τελευταία σταυροφορία // Indiana Jones and the Last Crusade (1989)
10. Η διάσωση του στρατιώτη Ράιαν // Saving Private Ryan (1998)
11. Πιάσε με αν μπορείς // Catch Me If You Can (2002)
12. Το εξπρές του Σούγκαρλαντ // The Sugarland Express (1974)
13. Α.Ι.Tεχνητή Νοημοσύνη // Artificial Intelligence: AI (2001) 3,5: Καλή (+)
    
14. Ο πόλεμος των κόσμων // War of the Worlds (2005)
15. Κάπτεν Χουκ // Hook (1991)
16. Ο Ιντιάνα Τζόουνς και ο ναός του χαμένου θησαυρού // Indiana Jones and the Temple of Doom (1984) 3: Καλή
17. Το πορφυρό χρώμα // The Color Purple (1985)
18. Η αυτοκρατορία του ήλιου // Empire of the Sun (1987)
19. Μόναχο // Munich (2005)
20. Για πάντα // Always (1989)
    
21. Ο χαμένος κόσμος // The Lost World: Jurassic Park (1997) 2,5: Απλώς ενδιαφέρον (+)
22. Ο Ιντιάνα Τζόουνς και το βασίλειο του κρυστάλλινου κρανίου // Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull (2008)
23. Amistad (1997)
24. The Terminal (2004)
25. 1941 (1979) 1: Μετριότατη

4: Πολύ καλή

0: Κακή / 1: Μετριότατη / 2: Απλώς ενδιαφέρον / 3: Καλή / 4: Πολύ καλή / 5: Αριστούργημα