Η κινη/φική μου βδομάδα 17-5-10

-------------------------------------- 5: Αριστούργημα -------------------------------------

Ελληνικός τίτλος: Σταυροί στο μέτωπο (1957)
Ξένος τίτλος: Paths of Glory
Σκηνοθεσία: Stanley Kubrick
Παίζουν: Kirk Douglas, Ralph Meeker, Adolphe Menjou, George Macready, Richard Anderson
Χώρα: ΗΠΑ
Είδος: Πολεμική, Δράμα



Υπόθεση: Κατά τη διάρκεια του 1ου παγκοσμίου, ένας Γάλλος στρατηγός (George Macready) στέλνει τους άντρες του σε μια αποστολή αυτοκτονίας, χωρίς καμιά απολύτως τύχη. Όταν αυτοί αποτυγχάνουν, διαλέγει τρεις στρατιώτες, τους δικάζει για δειλία και τους εκτελεί.

Δεν μπορώ να μην αρχίσω λέγοντας ότι είναι μία από τις καλύτερες αντιπολεμικές ταινίες όλων των εποχών. Ο Stanley Kubrick με αυτήν εδώ την ταινία αναδεικνύει τον παραλογισμό του πολέμου σε όλο του το μεγαλείο, δίνοντας ταυτόχρονα μια μεγαλειώδη σκηνοθεσία, όπου αυτό φαίνεται κυρίως στις σκηνές μέσα στα χαρακώματα και στα πεδία της μάχης με επιβλητικά πλάνα και με μια τρομαχτικά σταθερή κίνηση της κάμερας, όπως επίσης και στις εξαιρετικές σκηνές της δίκης και της εκτέλεσης των στρατιωτών χρησιμοποιώντας διάφορες ευρηματικές γωνίες λήψης, κυρίως χαμηλές και σε ορισμένες φορές με μια διαρκή κίνηση της κάμερας. Αλλά τελικά αυτό που κάνει την ταινία τόσο σπουδαία και να χαρακτηρίζεται δικαίως ως μία από τις κορυφαίες του είδους της είναι οι τρομερά άμεσοι και αφοπλιστικοί διάλογοί της οι οποίοι ξεσκεπάζουν και αναδεικνύουν με απόλυτα σαφή τρόπο, την τρέλα και τον παραλογισμό του πολέμου. Ο Kirk Douglas, για μένα από τους μεγαλύτερους ηθοποιούς, δίνει μια ανεπανάληπτη ερμηνεία παίζοντας τον ιδεαλιστή Συνταγματάρχη Dax που προσπαθεί να σώσει με νύχια και με δόντια τους τρεις στρατιώτες.

Ελληνικός τίτλος: Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν (1962)
Ξένος τίτλος: Ivanovo detstvo (My Name Is Ivan)
Σκηνοθεσία: Andrei Tarkovsky
Παίζουν: Nikolay Burlyaev, Valentin Zubkov, Yevgeni Zharikov, Stepan Krylov, Nikolai Grinko
Χώρα: Σοβιετική Ένωση
Είδος: Δράμα, Πολεμική


Υπόθεση: Η παιδική ηλικία του δωδεκάχρονου Ιβάν έφτασε στο τέλος της την ημέρα που οι φασίστες σκότωσαν τη μητέρα και την αδερφή του μπροστά στα μάτια του. Ο πατέρας του Ιβάν σκοτώθηκε στον πόλεμο. Το ορφανεμένο αγόρι κατατάσσεται σε ένα στρατιωτικό απόσπασμα και γίνεται ανιχνευτής. Ρισκάροντας τη ζωή του, φέρνει στους διοικητές του ανεκτίμητες πληροφορίες για τον εχθρό. Όμως, κάποια μέρα, δεν επιστρέφει από την αποστολή του…

Θέλω να ξεκινήσω λέγοντας ότι ποτέ δεν ήμουν φαν του σινεμά του Tarkovsky και έψαχνα εναγωνίως μια ταινία του που να με ενθουσιάσει πολύ. Έχοντας μείνει τρεις ταινίες του που δεν είχα δει (Ο καθρέφτης, Stalker, Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν) είχα μια μικρή ελπίδα μήπως με ενθουσιάσει κάποια από αυτές τις τρεις και ειδικά οι δύο τελευταίες. Βλέποντας λοιπόν Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν, την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, όχι μόνο ενθουσιάστηκα αλλά υποκλίθηκα στο μεγαλείο αυτού του μεγάλου σκηνοθέτη, όπου η ταινία αποτελεί ένα σπάνιο δείγμα σινεμά και σίγουρα μία από τις καλύτερες, πιο όμορφες, πιο λυρικές-ονειρικές αντιπολεμικές ταινίες όλων των εποχών. Ο Tarkovsky δίνει ένα ρεσιτάλ σκηνοθετικής ευφυΐας όπου μας χαρίζει μερικές αξέχαστες σκηνές και πλάνα σπάνιας εικαστικής ομορφιάς που υμνούν την παιδική αθωότητα αλλά ταυτόχρονα και την πολύ σκληρή και απάνθρωπη πλευρά του πολέμου. Από την πρώτη του κιόλας ταινία βλέπουμε αρκετά στοιχεία που χαρακτηρίζουν το σινεμά του όπως ο λυρισμός που αποπνέουν μερικές σκηνές, οι εμμονές του σε λεπτομέρειες, όπου μπορεί να είναι οτιδήποτε συμβαίνει γύρω του, εστιάζοντας σε αυτές με κοντινά και μεγάλα διαρκείας πλάνα κτλ. Η ερμηνεία του πιτσιρικά είναι συγκλονιστική και πολύ ώριμη για το νεαρό της ηλικίας του. Το φινάλε της ταινίας είναι από τα πιο όμορφα, λυρικά, ονειρικά και συνάμα πιο τραγικά που έχω δει. Χρυσός Λέοντας στο Φεστιβάλ Βενετίας.

------------------------------------ 4,5: Πολύ καλή (+) -----------------------------------

Ελληνικός τίτλος: Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη (1945)
Ξένος τίτλος: Roma, città aperta (Open City)
Σκηνοθεσία: Roberto Rossellini
Παίζουν: Aldo Fabrizi, Anna Magnani, Marcello Pagliero, Vito Annichiarico, Nando Bruno
Χώρα: Ιταλία
Είδος: Δράμα, Πολεμική


Υπόθεση: Στη κατεχόμενη από τους Γερμανούς Ρώμη του 1944 ένα ανώτερο στέλεχος της αντίστασης (Giorgio) βρίσκει προσωρινό καταφύγιο στο σπίτι του φίλου του(Francesco) που ετοιμάζεται να παντρευτεί μια γειτόνισσά του(Pina) ενώ ο παπάς (Don Pietro) βοηθάει με κάθε τρόπο…

Μια ταινία σταθμός στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου, η οποία αποτελεί ουσιαστικά την πρώτη ταινία του νεορεαλισμού, ο οποίος επηρέασε σημαντικά τα μετέπειτα κινηματογραφικά τεκταινόμενα καθώς και πολύ σημαντικούς σκηνοθέτες, όπου τα βασικά χαρακτηριστικά του ήταν η λεπτομερής προσέγγιση της κοινωνικής πραγματικότητας, η άρνηση κάθε μυθιστορηματικού στοιχείου, γυρίσματα σε φυσικούς χώρους και η επιλογή κυρίως ερασιτεχνών ηθοποιών. Μπορεί κάποιοι να ισχυρίζονται ότι η πρώτη νεορεαλιστική ταινία ήταν το αρκετά καλό Ossessione του Visconti το 1943, η οποία ναι μεν είχε κάποια στοιχεία του όμως η πλοκή της έμενε πιστή σε μια μυθιστορηματική μορφή.
Είναι η πρώτη μου γνωριμία με το σκηνοθετικό έργο του Rossellini όπου μου άφησε πολύ καλές εντυπώσεις, όπως άλλωστε το περίμενα καθώς μου αρέσει ο νεορεαλισμός. Ο Rossellini, σε συνεργασία με τον Fellini στο σενάριο, έκανε την ταινία αμέσως μετά την φυγή των Γερμανών από την πόλη παίρνοντας μια κάμερα στο χέρι και ένα ελαφρύ συνεργείο και αρχίζοντας τα γυρίσματα στους δρόμους της Ρώμης. Έτσι το αποτέλεσμα που βγήκε ήταν τόσο έντονο, τόσο πραγματικό, με μερικές δυνατές εικόνες και με κάποιες αξέχαστες σκηνές όπως εκείνες των βασανιστηρίων αλλά και της πιο διάσημης σκηνής της *ΑΡΧΗ SPOILER* όπου η ανεπανάληπτη Anna Magnani πέφτει νεκρή από σφαίρες των Γερμανών μπροστά στα μάτια του παιδιού της *ΤΕΛΟΣ SPOILER* που σου έδινε την εντύπωση ότι οι Γερμανοί δεν είχαν φύγει ακόμα. Αυτό βέβαια οφείλεται στην λιτή σκηνοθεσία σε σχεδόν ντοκυμαντερίστικο ύφος, στα φυσικά γυρίσματα έξω στους δρόμους, στην υποτυπώδη φωτογραφία, στο πρόχειρο μοντάζ και φυσικά στην συμμετοχή πολλών ερασιτεχνών ηθοποιών. Η ταινία απέσπασε το βραβείο της Καλύτερης Ταινίας στις Κάννες.

---------------------------------------- 4: Πολύ καλή ---------------------------------------

Ελληνικός τίτλος: Γερμανία έτος μηδέν (1948)
Ξένος τίτλος: Germania anno zero (Germany Year Zero)
Σκηνοθεσία: Roberto Rossellini
Παίζουν: Edmund Moeschke, Ernst Pittschau, Ingetraud Hinze, Franz-Otto Krüger
Χώρα: Ιταλία
Είδος: Δράμα



Υπόθεση: 1947 και μια απλή γερμανική οικογένεια προσπαθεί να επιβιώσει στο κατεστραμμένο Βερολίνο του μεταπολέμου. Ο πατέρας είναι άρρωστος κι ανίκανος να φέρει τροφή, ο μεγάλος γιος κρύβεται από την αστυνομία επειδή ήταν ναζί και η κόρη προσφέρει ελάχιστα περνώντας τον χρόνο της στα κλαμπ. Μόνο ο μικρός, 12χρονος, Έντμουντ είναι που περιδιαβαίνει τους δρόμους αναζητώντας κάποια εργασία για να σώσει την οικογένεια του από την πείνα. Όμως, στον δρόμο του θα βρεθεί ο παλιός του δάσκαλος και θα τον μπερδέψει με τους φασιστικούς του λόγους, κάνοντας τον να φτάσει στο αδιανόητο.

Ο Rossellini έχοντας κάνει δύο ταινίες που αφορούσαν την Ιταλία στον τελευταίο χρόνο του Β’ Παγκοσμίου πολέμου (Roma città aperta, Paisà) αποφάσισε να στραφεί προς την αντίπαλη πλευρά, τη Γερμανία αισθανόμενος την ανάγκη να μιλήσει για έναν νικημένο εχθρό που όλοι τότε μισούσαν. Και το κάνει μέσα από την σκληρή ιστορία μιας πολυμελής Γερμανικής οικογένειας και τις προσπάθειές τους να επιβιώσουν κάτω από αντίξοες συνθήκες συμβίωσης. Και το τραγικό της υπόθεσης είναι, ότι όλα αυτά τα βλέπουμε μέσα από τα μάτια ενός μικρού αγοριού όπου ο Rossellini το βάζει εξεπίτηδες να τριγυρνάει στους δρόμους θέλοντας έτσι να δείξει την γενική εικόνα της τότε κατάστασης που επικρατούσε στην Γερμανία, δηλαδή των βομβαρδισμένων πόλεων με τα μισογκρεμισμένα κτήρια, την ανεργία, την φτώχια και την πείνα. Όπως και στις περισσότερες ταινίες του νεορεαλισμού, όπου το τέλος τους είναι σκληρό και πεσιμιστικό, έτσι κι εδώ συμβαίνει το ίδιο. Μόνο που σε αυτήν την ταινία κι έχοντας γίνει ήδη μάρτυρες μιας συγκλονιστικής και αποτρόπαιης πράξης, το τέλος του είναι τόσο σκληρό που δεν το χωράει ο ανθρώπινος νους. Το τελικό μήνυμα που θέλει να μας περάσει ο Rossellini είναι ότι όλα αυτά είναι αποτέλεσμα της επικίνδυνης ιδεολογίας του παρελθόντος, δηλαδή του φασισμού.

Ελληνικός τίτλος: Η μεγάλη χίμαιρα (1937)
Ξένος τίτλος: La grande illusion (The Grand Illusion)
Σκηνοθεσία: Jean Renoir
Παίζουν: Jean Gabin, Dita Parlo, Pierre Fresnay, Erich von Stroheim, Julien Carette
Χώρα: Γαλλία
Είδος: Πολεμική, Δράμα



Υπόθεση: Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το αεροπλάνο του λοχαγού de Boeldieu και του υπολοχαγού Maréchal καταρρίπτεται από το Γερμανό αξιωματικό von Rauffenstein. Οδηγούνται σ’ένα στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου, όπου μαζί με μια παρέα συμπατριωτών τους, οργανώνουν την απόδραση. Όμως, λίγο πριν την υλοποίηση του σχεδίου, μεταφέρονται σε μία φυλακή-κάστρο υπό τη διοίκηση του von Rauffenstein, ενώ μία σχέση σεβασμού και εκτίμησης συνδέει τους αριστοκρατικής προέλευσης von Rauffenstein και de Boeldieu.

Μια κλασική αντιπολεμική ταινία που είναι αρκετά διαφορετική από τις άλλες, η οποία δεν διαθέτει καμία σκηνή μάχης και με ελάχιστους παρακαλώ πυροβολισμούς. Ο Jean Renoir επικεντρώνεται αποκλειστικά στις διαφορές των κοινωνικών τάξεων και των εθνικοτήτων, μέσα από δραματικές αλλά και πολλές φορές χιουμοριστικές καταστάσεις θέλοντας έτσι να δώσει μια πιο ανάλαφρη ατμόσφαιρα στις δύσκολες στιγμές που περνούν οι πρωταγωνιστές της ταινίας σε στρατόπεδα αιχμαλώτων πολέμου. Πάντως αυτό που την κάνει τόσο διαχρονική είναι οι εξαιρετικοί της διάλογοι, κυρίως μεταξύ των δύο αριστοκρατών αξιωματικών όπου μπορεί να προέρχονται και οι δύο από την ίδια κοινωνική τάξη, πράγμα που φαίνεται να νοιάζει περισσότερο τον Γερμανό αξιωματικό, όμως το χάσμα μεταξύ των εθνικοτήτων τελικά θα υπερισχύσει διαπιστώνοντάς το αργότερα από μια ηρωική πράξη του Γάλλου αξιωματικού. Ο γνωστός σκηνοθέτης του βωβού κινηματογράφου Erich von Stroheim είναι εξαιρετικός στον ρόλο του Γερμανού αξιωματικού και ξεχωρίζει μακράν από όλους τους άλλους ηθοποιούς. Κρίμα που τα στούντιο του καταστρέψανε την καριέρα ως σκηνοθέτης γιατί πιστεύω ότι θα γινόταν πολύ σπουδαίος, όπου φαίνεται του στοίχησε το γεγονός ότι ήταν τελειομανής, οραματιστής και κυρίως ασυμβίβαστος προς τις επιταγές του συστήματος. Η ταινία, αν και ξενόγλωσση, ήταν υποψήφια για το όσκαρ καλύτερης ταινίας και από ότι είδα ήταν η πρώτη φορά που σύμβαινε κάτι τέτοιο.

------------------------------------------ 3: Καλή -------------------------------------------

Ελληνικός τίτλος: Ένας άντρας μόνος (2009)
Ξένος τίτλος: A Single Man
Σκηνοθεσία: Tom Ford
Παίζουν: Colin Firth, Julianne Moore, Nicholas Hoult, Matthew Goode, Jon Kortajarena
Χώρα: ΗΠΑ
Είδος: Δράμα, Ψυχολογική



Υπόθεση: Ο Τζορτζ μένει προσκολλημένος στο παρελθόν και δεν μπορεί να δει κανένα μέλλον. Παρακολουθώντας τον για μία ημέρα, βλέπουμε ότι μια σειρά γεγονότων και συναντήσεων τον οδηγούν τελικά στο να αποφασίσει αν η ζωή μετά τον θάνατο του εραστή του, Τζιμ, έχει το οποιοδήποτε νόημα. Ο Τζορτζ δέχεται την παρηγοριά της στενότερης φίλης του, Τσάρλι, μιας 48χρονης καλλονής που κι αυτή πρέπει να δώσει τις δικές της μάχες με τα διλήμματά της για το μέλλον. Ένας νεαρός φοιτητής του Τζορτζ, ο Κένι, που συνειδητοποιεί και αποδέχεται την πραγματική του φύση, αρχίζει να παρακολουθεί στενά τον Τζορτζ καθώς διακρίνει την τρυφερή ψυχή του.

Πρόκειται για μια ανεξάρτητη ταινία και συγκεκριμένα για ένα ψυχολογικό δράμα χαμηλών τόνων που κυλάει με πολύ αργούς ρυθμούς, οι οποίοι συνδυάζονται πολλές φορές με ακόμα πιο αργά πλάνα, δηλαδή σε slow motion που έχουν σαν αποτέλεσμα σε όσους δεν μπουν από την αρχή σε αυτό το κλίμα να βαρεθούν. Η ιστορία της ταινίας επικεντρώνεται αποκλειστικά και μόνο στην υπαρξιακή κρίση ενός ομοφυλόφιλου καθηγητή και στις ψυχολογικές μεταπτώσεις του μετά το θάνατο του εραστή του. Οπότε, όπως καταλαβαίνει κανείς η ταινία είναι κάπως μονότονη, αν και σε ορισμένα σημεία της την μονοτονία αυτή σπάει η χρήση μερικών φλας μπακ τα οποία μας δείχνουν κάποιες σημαδιακές στιγμές από την ζωή του ζευγαριού. Για μένα το κλειδί της ταινίας είναι να μπεις από την αρχή στο κλίμα της, όπου και πάλι μπορεί κάποιος να κουραστεί, όπως κούρασε κι εμένα λίγο, αλλά με αποζημίωσε με ένα έντονο και συναισθηματικά φορτισμένο φινάλε. Κι είμαι από αυτούς που όσο βαρετή ταινία να είναι, άμα κλείσει εξαιρετικά τότε ταυτόχρονα ανεβαίνει πολύ στην εκτίμησή μου. Η σκηνοθεσία της ταινίας ήταν αρκετά καλή όπου ο σκηνοθέτης της εφάρμοσε ένα τρικ, που κατά την γνώμη μου ήταν πολύ επιτυχημένο: ενώ σε όλη την διάρκεια της ταινίας τα χρώματα της φωτογραφίας ήταν νωθρά, ξαφνικά άλλαζαν και γινόντουσαν πιο έντονα όταν ο πρωταγωνιστής βρισκόταν σε μια συναισθηματικά φορτισμένη κατάσταση. Τέλος ο Colin Firth δίνει μια εξαιρετική και βαθειά εσωτερική ερμηνεία που για μένα άξιζε να πάρει το όσκαρ και όχι ο Jeff Bridges.

---------------------------------- 2: Απλώς ενδιαφέρον -----------------------------------

Ελληνικός τίτλος: Το φιλί του δολοφόνου (1955)
Ξένος τίτλος: Killer's Kiss
Σκηνοθεσία: Stanley Kubrick
Παίζουν: Frank Silvera, Jamie Smith, Irene Kane, Jerry Jarrett, Mike Dana
Χώρα: ΗΠΑ
Είδος: Φιλμ νουάρ, Θρίλερ



Υπόθεση: Ένας μποξέρ και μια ιδιωτική «χορεύτρια» βρίσκονται μαζί, αφού αυτός την σώζει από το σκληρό αφεντικό της. Όμως, ο τελευταίος δεν έχει πει την τελευταία του κουβέντα.

Πρόκειται για την δεύτερη μεγάλη μήκους ταινία του Stanley Kubrick όπου εδώ σχεδόν κάνει τα πάντα (σκηνοθεσία, μοντάζ, φωτογραφία, παραγωγή). Η ταινία είναι ένα απλό φιλμ νουάρ όπου διαθέτει σχεδόν όλα τα απαραίτητα στοιχεία που χαρακτηρίζουν αυτό το είδος αλλά αυτό από μόνο του φαίνεται πως δεν φτάνει. Κι αυτό οφείλεται κυρίως στο αδύναμο σενάριο (δυστυχώς πίσω από αυτό βρίσκεται ο Kubrick) όπου μας διηγείται μια απλοϊκή ιστορία χωρίς να έχει ουσιαστικά τίποτα να μας πει. Όμως η ταινία μας αποζημιώνει με ένα αρκετά καλό τελευταίο δεκάλεπτο όπου εκεί ο Kubrick μας δείχνει το ταλέντο του με ένα κυνηγητό στα στενά σοκάκια και στις ταράτσες των παλιών κτιρίων της Νέας Υόρκης, με φόντο ένα ομιχλώδης τοπίο καθώς και με μια αγωνιώδης μάχη σε μια αποθήκη με κούκλες. Δυστυχώς με πολύ βαριά καρδιά του βάζω μια τόσο χαμηλή βαθμολογία σε ταινία του όπου όμως την αμέσως επόμενη χρονιά θα κάνει αυτό που δεν έκανε σε αυτήν την ταινία, δηλαδή ένα αριστουργηματικό φιλμ νουάρ το The Killing ξεκινώντας έτσι μια τεράστια διαδρομή που θα τον καθιέρωνε, τουλάχιστον στα δικά μου μάτια, ως τον μεγαλύτερο σκηνοθέτη όλων των εποχών.

--------------------------------------- 1: Μετριότατη ----------------------------------------

Ελληνικός τίτλος: Ο Εκλεκτός (2010)
Ξένος τίτλος: The Book of Eli
Σκηνοθεσία: Albert Hughes, Allen Hughes
Παίζουν: Denzel Washington, Gary Oldman, Mila Kunis, Ray Stevenson, Jennifer Beals
Χώρα: ΗΠΑ
Είδος: Περιπέτεια, Δράση



Υπόθεση: Σε μία μετα-αποκαλυπτική εποχή στις ΗΠΑ, ένας μοναχικός άντρας θα πολεμήσει για να προστατέψει ένα ιερό βιβλίο που περιέχει μυστικά που θα σώσουν την ανθρωπότητα.

Χωρίς πολλά λόγια η ταινία χάνεται μέσα στην χρυσή της μετριότητα, με καρικατουρίστικη κι εντελώς κλισεδιάρικη σκηνοθεσία, όπως καρικατουρίστικος είναι ο ρόλος που “ερμηνεύει” ο Denzel Washington. Μια ανιαρή μελλοντολογική-θρησκευτική ταινία, με προσχηματικό σενάριο όπου εμένα προσωπικά δεν με έπεισε καθόλου αυτή η εικόνα, δηλαδή ενός κόσμου του μέλλοντος που έχει καταστραφεί από έναν πυρηνικό όλεθρο. Την ίδια περίπου θεματολογία είχε και το The Road με τον εκπληκτικό Viggo Mortensen το οποίο όμως ήταν κλάσης ανώτερο από αυτήν εδώ. Το μόνο ενδιαφέρον κομμάτι στην ταινία ήταν το θρησκευτικό της στοιχείο, με το οποίο ήθελε να τονίσει ότι για να φτιαχτεί ο κόσμος πάλι από την αρχή πρέπει ο άνθρωπος να ξαναβρεί πάλι την χαμένη του πίστη, η οποία εδώ συμβολίζεται με την Βίβλο, όπου σε λάθος χέρια μπορεί να αποβεί μοιραίο γιατί έτσι θα μπορούν να χειραγωγήσουν τον όχλο, άρα να εξουσιάσουν τον κόσμο.

0: Κακή / 1: Μετριότατη / 2: Απλώς ενδιαφέρον / 3: Καλή / 4: Πολύ καλή / 5: Αριστούργημα